Yemek Kitapları ve Tarifleri Çevirisi

Yemeğin hayatımızdaki tek rolü beslenme ve hayatta kalma üzerine değildir. Aksine, günümüzde yemek, insanları bir araya getiren, ortak noktalarını keşfetmelerini sağlayan ve aralarındaki bağları kuvvetlendiren bir pratik haline gelmiştir. Dünyanın her tarafından birçok insanın ortak paydası olmayı başarabilmiştir. Yemek kitapları ve tarifleri çevirisi ise bu pratiği bir adım ileri taşıyarak farklı kültürleri ve değişik lezzetleri dünyanın bütün köşelerine yaymakta, yeni ve heyecan verici tatlara kolay bir erişim yolu sağlamaktadır. Artık internet sayesinde Kanada’da yaşayan bir insanın Japon mutfağından bir yemeğin nasıl yapılacağını keşfetmesi sadece bir tık ile mümkün.
Sağladığı kolaylıklara rağmen, tarif çevirileri veya yemek, hamur işi kitapları çevirileri çeşitli zorluklarla doludur. Çeviri sürecini zorlaştıran etmenlerden bazıları:

1. Ölçü birimlerinin her ülkede farklı olması
2. Bazı ülkelerde bulunabilen malzemelerin başka bir ülkede bulunamama ihtimali,
3. Mutfak malzemelerinin (örneğin tencere veya tava gibi pişirme araçları) ülkeden ülkeye farklılık göstermesi olabilir.

Peki, yemek kitapları ve tarifleri çevirisinde karşımıza çıkan bu zorluklarla nasıl başa çıkmamız gerekiyor?

Aslında bu zorluklar hususunda emrinize amade birçok çeşit teknik ve strateji mevcut. Bu çözümler, tarif çevirilerine has bazı avantajları ortaya koymakla kalmaz, aynı zamanda yazım kalitesinin ve kullanıcılar için çekiciliğin nasıl artırılabileceğini de gösterir.

Yukarıda bahsedilen zorluklardan ilkine bir göz atalım:

Farklı ülkelerde farklı ölçü birimlerinin kullanılıyor olması, çeviri sürecinde karşılaşılan zorluklardan ilki. Bunu çözmek adına çevirmenler genelde tarif çevirisi gibi projelerde ölçülerin denkliklerini belirten tablolar ekler. Ancak uzun tariflerde veya yemek kitaplarında bu okuyucu için sinir bozucu hale gelebilir, çünkü okudukları her ölçüde tablonun yer aldığı sayfaya göz atmak zorunda kalırlar.

Bu konuda önerimiz, çeviriyi bir adım ileri taşımanız ve içeriği istenilen okur kitlesine uygun olacak biçimde değiştirmeniz. Bu da tarifteki ölçüleri hedef ülkede kullanılan ölçülerle değiştirmeniz anlamına gelmektedir. Ölçü birimlerini çevirme, yalnızca tarifi kolaylaştırmakla kalmayacaktır. Ölçülerin tutarlı olması, tarifin ve doğal olarak ortaya çıkacak yemeğin kalitesi için inanılmaz derecede önemli bir faktördür. Tarifi doğal bir şekilde çevirmezseniz, okuyucularınızın hayal kırıklığına uğraması kaçınılmaz olacaktır.

Yemek kitapları ve tarifleri çevirisi sürecinde karşılaşılan ikinci zorluk farklı ülkelerde bulunan farklı malzemelerdir.

Çevirmenlerin birçoğu malzeme adlarını doğrudan hedef dile çevirir. Burada önerimiz, çeviride kontrolü ele almanız ve bir adım öteye etkili bir şekilde taşımanız yönünde. Örneğin, bir tarif kimyon gerektiriyorsa ve hedeflediğiniz dilin konuşulduğu bölgede bu malzeme mevcut değilse (veya oldukça pahalıysa) ortaya çıkan içerik işe yaramaz olacak ve okuyucular için herhangi bir heyecan yaratmayacaktır.

Böyle durumlarda tarifte asıl yazan malzemeyi içerikte bulundurmanız ve yanına ek olarak bir denk malzemeler listesini de çevirinize eklemenizi öneririz. Böylece, tarif gerçekten dünyanın her köşesinde kullanılabilir hale gelir ve kullanıcının önüne çıkabilecek sorunlar öngörülüp giderilebilir. Böylece okuyuculara çeşitli seçenekler sunulur ve bu seçeneklerin varlığı da onları mutlu eder.

Üçüncü zorluk ise farklı mutfak gereçleri ve bu gereçlerin diğer ülkelerde zor bulunabilmeleridir.

Örnek verecek olursak Fas’a has bazı tarifler “tajin” adlı bir araç gerektirir. Fas kökenli bir yemek kitabını İngilizceye çeviriyorsanız ve hedef aldığınız kitle İngiltere’de yaşayan bir kitleyse kullanıcıların tajine ulaşması zor olabilir. Dolayısıyla, tarifin orijinal ve doğru olmasını sağlamak adına kelimeyi çevirmenizi ve bununla yetinmeyip alternatif mutfak gereçleri önermenizi tavsiye ederiz.

Buna ek olarak, tajinin fiziksel olarak neye benzediğini, ne işe yaradığını ve kullanımının doğuracağı sonuçları belirtmeniz de yararınıza olacaktır. Bu, yalnızca çeviri yapmanın ötesine geçmektir. İşinize biraz daha özen göstererek ve bağlama uygun çözümler tavsiye ederek hedef aldığınız kitlenin ortaya koyduğunuz içerikten gerçek anlamda yararlanmasını sağlayabilirsiniz.

Bu stratejileri kullanmanız ve çeviri kavramını kelimesi kelimesine çeviri seviyesinden öteye taşımanız, yazılarınızın kalitesini kuvvetlendirecektir. Gösterdiğiniz özenin tek yararı bununla sınırlı kalmayacak, kullanıcıların içeriğiniz sayesinde mutlu olduğunu ve dünyanın birçok yerinde farklı insanların çevirdiğiniz tarif sayesinde bir yemeğin keyfini çeşitli alternatiflerle çıkarabildiğini göreceksiniz. İnsanları ortak paydada birleştiren bir role sahip olmak sizi tatmin edecektir.